Sas Rimas, su Rimariu e... Improvvisamus
Peri su poeta chi iscit ite narrere, hat bisonzu de sos attrezzos de su mestieri: sas rimas e su rimariu.
Su poeta espertu l'achet in automaticu. Er veru chi a forza de cantare su poeta andat ammerande rimas assu rimariu suo, e cantande semper menzus.
Ma pro su poeta chi est cuminzande sa mancanzia de rimas est su primu problema chi depet affrontare, cando cumprendet sa metrica ed este ispontaneu improvvisande.
Issa parte S'ISPONTANEIDADE si dat cussizzos pro sas rimas, ma peri chie improvvisat ispontaneamente tendet a sinde arrimare e non resessit a agabbare s'ottada.
A forza de intendere sos esordios de sas garas, provare a indovinare sas rimas, buscare ateras chi cumbinana, iscriere sas rimas chi su poeta registrau est cantande, ecc. s'improvvisadore cuminzat a si ammentare sas primas rimas pro podes cantare carchi ottada. Sunu sas rimas de base, sas primas chi imparata.
Pro andare vene deppiat abbarrare issas rimas chi connoschet e chi est sicuru de acattare, prima de si lanciare usande cada rima chi li veniti in mente. Solu dopo deppiat andare ammerande a su rimariu suo ateras rimas in piusu.
Istudiare ateras rimas
S'idea este chi cando s'improvvisadore sinde abbizzat chi s'est arrimande pro necche de su rimariu chirchet de istudiare ateras rimas de modu de podere cantare. Oppuru s'abituete a accattare sas rimas issas paragulas chi ja connoschet dae su chistionare normalmente.
Issu casu semplice mancat solu una rima pro podere cunzare s'ottada, podet est diffizile ca non bind'at medas, duncas s'improvvisadore sila podet iscriere in papiru e istudiare de ghettu tradizionale. Ad esempiu: si connnoschene ja tie, inie... e si azunghete die.
Pro cada rima chi est imparande s'improvvisadore si depet esercitare usandela in parizzas ottadas gasi a forza de l'intendere sila imparata. E podet prosichire chissa rima chi cheret a imparare dopo. De custu ghettu abbellu abbellu si cienene sos istampos e sas ottadas arribbana assa ine aende sas rimas cadauna a locu suo.
Ponimus sas rimas in pratica, e su tema...
Sa menzus iscola de rimas est sa pratica, duncas apo imbentau unu ghettu pro andare ammerande su rimariu a fortza de cantare, e chin un occiu a su ghettu de imbentare su tema
Est esclusu chi una pessone potzat imparare a memoria tottu sas rimas chi li servini pro cantare.
S'improvvisadore depet isviluppare sa conca pro acattare sas rimas chi li servini pro cantare unu tema, e pro acattare tottu sas atteras paragulas chi servini pro cunzare s'ottada de su chi est cantande. Iscit già medas paragulas ca las usat chistionande, ma deppet imparare a ponnere tottu paris pro improvvisare comente unu poeta
Pro imparare cust'arte vat unu eserciziu chi torrat utile meda.
Achimus unu joccu
S'improvvisadore si seperat una rima chi si cheret imparare o una paragula chi rimete chin ateras paccas paragulas chi connoschet ma non si ammentat sempere
Pro custa paragula si ponet e improvvisat nessi 5 ottadas immaginandesi situaziones de temas inuve l'usare comente rima. Non situaziones veras e bastu peri fasullas o pessadas a s'ora. S'idea est chi ponzat in pratica cussa rima chi at in mente in nessi 5 ottadas e chi resessata a las cunzare metricadas
Duncas tzuccat da una rima chì at già isceltu, ad esempiu BALZOLU, e deppet improvvisare ottadas chi apana BALZOLU comente rima in carchi trettu
Assu cuminzu est difficile peri solu a nd'improvvisare un'ottada, ma s'eserciziu andat benende fatzile comente andat caminande
Pro esempiu: podet narrere chi a minore lu juchian in unu BALZOLU, oppuru chi s'istrada paret unu BALZOLU, chi caminande ondulat comente in su BALZOLU, chi at regalau unu BALZOLU assu frade chi isetat unu fizu, etc.
Est tottu inutile si non si connoschet carchi rima chin BALZOLU de usare, tipu SOLU, CONSOLU.
Duncas gosi s'improvvisadore iscit ite narrere e at sepperau peri zertas rimas, depet sepperare sas ateras rimas pro su chi li venit in mente. Tipu podet torrare: PARENTE PRESENTE MENTE. E poi li restat comente agabbare s'ottada
Su risultau
Chissa pratica tottu custu si achet a mente, e su poeta est isviluppande sa conca pro finalmente cantare UNU TEMA in tundu a una rima chi at sepperau pro l'imparare. Pero' a fortza de cantare temas novos o imbentaos est peri ammerande ateras rimas a sas chi ja at sepperau pro cunzare s'ottada
Custu est su risultau de su poeta: cheret isviluppare unu cuntzettu in tundu a paccas paragulas o a carchi rima e depet achere a mente tottu sos passaggios pro achere essire s'ottada.
Non b'at limites a sas paragulas chi unu improvvisadore si podet sepperare pro si esercitare de custu ghettu e intantu chi ammerat a su rimariu est peri imbentande temas novos vorta pro vorta e preparandesi sa conca pro cantare unu tema veru.
Unu Esempiu
Achimus unu esempiu de paragula: GALLOSA (cosa, ispantosa, isposa, rosa, curiosa, riposa, ispaziosa, valorosa)
Una ottada valet cantada pro cadaunu de custos TEMAS (acattaos a mente):
Su mastru e muru chi costruit su muru: s'atera rima rimat chin muru a gettu, chircat sas ateras: progettu, ghettu
Vrade mandrone chi de zertu no at sa manu gallosa: s'atera rima rimat chin dormidu tottu die, chircat sas ateras rimas: tie, inie
Sos anticos romanos vidiana vene su tribbagliu chissa terra: s'atera rima rimat chin terra, chircat sas ateras rimas: gherra, perra
Su pitzinnu minore no at sa manu gallosa: s'atera rima rimat chin vrisca che rosa, chircat sas ateras rimas: curiosa, losa
Su vetzu chi in betzesa at dau sos urtimos fruttos: s'atera rima rimat chin fruttos, chircat sas ateras rimas: distruttos, acutos
Sa manu contro s'oju, sa manu achet su tribbagliu chi s'oju vadiat: s'atera rima rimat chin mandrone, chircat sas ateras rimas: pone, attenzione
Sa femina ricca e fea contro sa femina povera e bella, sa femina fea at sa manu gallosa: s'atera rima rimat chin visu, chircat sas ateras rimas: paradisu, divisu
Un'ottada chi s'arrimata
Podet dipendere da una rima isfortunada chi nonb'indat mancun'atera, oppuru da una de sa cale vindat paccas oppuru da una de sa cale vindata ma non benin in mente a s'improvvisadore a su momentu zustu.
A su cuminzu cumbenit de si mantennere issas rimas chi s'acattana pius fatzilmente e pius che ateru de si imparare carchi rima in piusu de sa chi mancata
Duncas s'improvvisadore si podet chircare 2 DUAS o 3 TRESE paragulas chi torrana chissa rima chi l'ata arrimau, e cumbinana vene pro su chi deppet narrere, e silas marcat in unu papiru pro las istudiare. Non servini 10 DECHE inutiles, ma paccas chi si potzan usare.
Assa prima in ciambu de evitare cussa rima, chircat su pius possibile de l'usare tottuve chi podete, azunghende gosi sas rimas chi li mancavana assu rimariu suo.
Su rimariu
Custu est unu elencu de paragulas chi apo piccau eo pro ammerare a su rimariu meu, iss'ispiritu de custa pagina. Vae a sa Pagina - Rimariu 2014
Podene essere peri inuve marcare rimas chi mancana pro cumpletare rimas connottasa pro las podere usare in pius occasiones. Ad esempiu: connosco VIAGGIU e CORAGGIU ... minde mancat una e azungo OMAGGIU assa lista chissa idea de l'imparare.
Chircare sas rimas
In Internet si acattana motore de ricerca de rimas in ITALIANU, inuve chircare rimas chi cumbinana chin una rima sepperada.
Su sardu chi usana in sas poesias pro medas ghettos at paragulas chi cumbinana chissu italianu, duncas custos puru sunu utiles meda pro ammerare rimas inuve vindat bisonzu oppuru pro attoppare sas rimas de evitare ca vindat paccas.
Sas rimas pius fatziles
Sas rimas pius fatziles e abusadas sunu cuddas de sos verbos chi agabbana pro ARE, ADU, ADA, non b'at bisonzu mancu de achere esempioso. In teoria, unu podet usare custas rimas pro narrere tottu, sos poetas veros las usana su pius paccu possibile, solu cando serviti.
Achende una ricerchedda vat ateras rimas puru chi dana medas possibilidades assu improvvisadore, ca poi sas paragulas venin usadas peri pro achere figuras retoricas e su poeta vi joccata (tipu: ma su chi naras lassa in abbandonu):
- Verbos chin IRE, pro esempiu: essire, divertire, dormire, iscoprire, godire, partire, intimidire, reagire, patire --- abbellire, abolire, accudire, apparire, applaudire, approfondire, arricchire, assorbire, attribuire, avvertire, benedire, ciarire, colpire, comparire, cunzepire, conferire, confluire, consentire, costituire, costruire, custodire, definire, demolire, diminuire, esaurire, eseguire, fallire, finire, fiorire, fornire, garantire, gestire, imbottire, impedire, ingrandire, inseguire, inserire, interdire, intervenire, intuire, istituire, istruire, ubbidire, offrire, partorire, predire, preferire, prevenire, progredire, proibire, proseguire, pulire, reperire, riapparire, ribadire, ricoprire, rifinire, rifornire, ripulire, riunire, resessire, isculpire, iscomparire, iscoprire, seguire, sentire, servire, ismentire, suffrire, sostituire, isparire, ispedire, istabilire, subire, suggerire, tradire, trasferire, unire, vestire
- Paragulas chin ONE o IONE, pro esempiu: pone, attenzione, orazione, lezione, rejone, campione, cumone, unione, comunione, bijone, cumpone, istradone, versione, cuzzone, situazione --- agitazione, allusione, ammirazione, applicazione, associazione, azione, bancone, bastone, buffone, cantone, collaborazione, collezione, comprensione, comunicazione, concentrazione, conclusione, condivisione, confusione, considerazione, consultazione, continuazione, contrapposizione, conversazione, convinzione, correzione, creazione, decisione, dedizione, deduzione, definizione, delusione, descrizione, destinazione, determinazione, devozione, discussione, disperazione, distinzione, distrazione, eccezione, educazione, eliminazione, emozione, esclusione, esitazione, espressione, finzione, fissazione, formazione, funzione, illuminazione, illusione, immaginazione, impressione, indecisione, indicazione, informazione, insoddisfazione, intenzione, interazione, introduzione, invenzione, ispirazione, istruzione, lezione, mansione, menzione, missione, moderazione, motivazione, occasione, opinione, orazione, osservazione, ossessione, padrone, paragone, partecipazione, passione, perfezione, pessone, popolazione, precisazione, precisione, preoccupazione, presentazione, proclamazione, professione, propone, rappresentazione, razione, realizzazione, reazione, relazione, riunione, selezione, sensazione, soddisfazione, soluzione, ispiegazione, istagione, tentazione, valutazione
- Paragulas chin IA, pro esempiu: ebbia, poesia, armonia, finitia, mia, via, pregadoria, poesia, valentia, galania, cortesia, cheria, creia --- agonia, allegria, armonia, bramosia, cumpagnia, fantasia, ironia, amnistia, analogia, anarchia, antipatia, antologia, avaria, carestia, categoria, corsia, crocevia, democrazia, diceria, dinastia, diplomazia, economia, energia, epidemia, euforia, filosofia, follia, garanzia, gelosia, gerarchia, giuria, ideologia, lotteria, maestria, maghia, malattia, malinconia, mania, melodia, messia, mia, nostalgia, parodia, periferia, peripezia, pia, pulizia, iscrivania, simpatia, sinfonia, istrategia, supremazia, tecnologia, teoria, terapia, utopia
Issomma vidu chi vindat gosi medas, est zustu chi s'improvvisadore s'ammentet custas de las usare, ca li podene semplificare sa vida in medas casos.
Comente sempere su poeta espertu achet su sepperu in automaticu, ma chie est imparande podet usare custa informazione pro s'azudare chissu rimariu.
A Concluos
Belle Cada paragula podet essere piccada comente una rima. E cada rima est un'iscusas pro improvvisare un'ottada pro contare unu contu. Toccat de nd'approfittare pro ammerare a su rimariu.
Non b'at limites assa fantasia de s'improvvisadore e a sos ghettos de s'imbentare un'ottada.
Cussizzo de achere custa pagina paris a S'ISPONTANEIDADE